کردستان و به ویژه سنندج، یکی از زیباترین مناطق ایران است که هر کس یک بار هم که شده باید به این استان سفر کند. مردم با غیرت، خونگرم، دوست‌داشتنی، مهمان‌نواز و عاشق طبیعت و موسیقی، همان کسانی هستند که در کنار آن‌ها بودن و مهمان آن‌ها شدن از لذت‌هایی است که باید در زندگی تجربه کرد. با ما همراه باشید تا جاهای دیدنی سنندج را بیشتر بشناسید.
فهرست مطالب
- کردستان کجاست؟
- آشنایی با استان کردستان و مسیر های دسترسی به آن
- معرفی جاهای دیدنی سنندج
- سخن پایانی و سوالات متداول
کردستان کجاست؟
استان کردستان یکی از استان‌های ایران است که مرکز آن شهرستان سنندج است. کردستان در بخش غربی کشور قرار گرفته و استان‌های اطراف آن از شمال آذربایجان غربی، از شمال شرقی زنجان، از جنوب شرقی همدان و از جنوب کرمانشاه هستند. استان کردستان با کشور عراق هم‌مرز بوده و عراق در قسمت غربی استان کردستان واقع شده است.
آشنایی با استان کردستان و مسیر های دسترسی به آن
استان کردستان در غرب ایران قرار گرفته است. مرکز کردستان سنندج است و با استان‌های آذربایجان غربی، زنجان، کرمانشاه و کشور عراق همسایه است. استان کردستان در دامنه‌ها و دشت‌های سلسله کوه‌های زاگرس قرار گرفته و همین، طبیعت این استان را تحت تاثیر قرار داده و بخشی از منظره‌های زیبای این استان مدیون زاگرس است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله بهترین شهربازی های تهران را بخوانید. جاذبه‌های طبیعی تنها عامل گیرایی این استان نیست و جاذبه‌های تاریخی هم در جای‌جای این استان دیده می‌شوند. با زیباترین جاهای دیدنی کردستان بیشتر آشنا شوید.
مسیر دسترسی به کردستان از تهران
مسیر تهران به سنندج ۴۸۸ کیلومتر بوده و این سفر ۵ ساعت و ۳۸ دقیقه طول می‌کشد. برای رفتن به سنندج باید ابتدا وارد آزادراه شهید قاسم سلیمانی شده و سپس وارد آزادراه ساوه-همدان شوید. آزادراه همدان-ساوه را تا انتها برانید تا وارد آزادراه قزوین-همدان شوید. در ادامه نیز وارد بزرگراه امام رضا شده و سپس بلوار سردار حسین همدانی شوید. از بلوار سردار همدانی وارد بلوار آیت‌الله نجفی شده و سپس وارد بلوار ارتش شوید. از بلوار ارتش وارد بزرگراه همدان-کرمانشاه شده و سپس وارد بزرگراه همدان-قروه شوید. بزرگراه همدان-قروه-سنندج را انتها برانید تا وارد سنندج شوید.
معرفی جاهای دیدنی سنندج
جاهای دیدنی سنندج بسیارند که قرار است در ادامه به طور کامل به بررسی آن‌ها بپردازیم. در هر مورد به معرفی کلی و ارائه آدرس خواهیم پرداخت.
پارک تفریحی آبیدر، رویایی که به حقیقت پیوسته
آبیدر یا تلفظ کردی آن «ئاویه‌ر» کوهی در غرب ایران است که در شهر سنندج قرار دارد و ارتفاع آن حدودا ۲۵۵۰ متر است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله جاذبه های گردشگری و تفریحی پایتخت را بخوانید. آبیدر یعنی جایی که آب در آن فراوان است و دلیل نامگذاری این کوه به دلیل وجود چشمه‌های طبیعی است که باعث به وجود آمدن باغ‌های بزرگی در این منطقه شده است.
کوه آبیدر بلندترین نقطه در شهر سنندج است و مثل بسیاری دیگر از شهرهای ایران «بام» آن شهر نامیده می‌شود.این کوه یکی از تفریح‌گاه‌ها و تفرج‌گاه‌های اصلی مردم سنندج است. رفتن به این کوه که اکنون تبدیل به پارک جنگلی شده، جایی است که میتوانید از بالا به شهر نگاه کنید و در شب، نور چراغ‌ها و در روز، درخت‌های سبزش حال و احوالتان را عوض می‌کند و میتوانید از هوای پاک سنندج لذت ببرید.
مسجد جامع سنندج
مسجد جامع سنندج دیگر جاذبه تاریخی این استان است که جزو آثار به‌جامانده از دوران قاجار است. گفته می‌شود این مسجد در دوران فتحعلی شاه قاجار و به دستور والی کردستان ساخته شده است. کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ این مسجد در نگاه اول سبک معماری ایرانی اسلامی را تداعی می‌کند.
قرینه‌سازی نیز دیگر ویژگی این مسجد است. ستون‌ها، کتیبه‌ها، شبستان و پنجره‌های مسجد همه و همه این مکان را به یکی از زیباترین جاهای دیدنی کردستان بدل کرده‌اند.
بازار سنندج، از گذشته تا امروز
در هر شهری بازاری وجود دارد که از جاذبه‌های گردشگری و مناطق تاریخی آن شهر به حساب می‌آید. اگرچه در تمام شهرها مراکز خرید مدرن و جدید هم ساخته می‌شود، اما بازارهای سنتی و قدیمی هنوز از مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌های هر شهر هستند.
بازار بزرگ سنندج یکی از جاهای دیدنی سنندج است که قدمتی تاریخی دارد. معماری و طراحی این بازار به شکل مستطیل است و در ساخت آن از میدان نقش جهان اصفهان الهام گرفته شده است. سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۷۵ بازار بزرگ یا بازار قدیمی شهر سنندج را در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رساند.
عمارت سالار سعید، موزه‌ای که باید دید
عمارت سالار سعید بنایی تاریخی است که محل موزه سنندج هم هست.موزه سنندج یکی از جاهای دیدنی شهر سنندج است که در بخش بیرونی عمارت ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام واقع شده و مانند تمام موزه‌های دیگر، محل نگه‌داری و نمایش آثار و اشیا تاریخی کشف شده از استان سنندج و دیگر قسمت‌های ایران است.
این موزه از دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی تشکیل شده است. در بخش باستان‌شناسی، اشیای تاریخی از ماقبل تاریخ تا دوره قاجار نگه‌داری می‌شوند و بخشی از این اشیا از استان کردستان و بخشی، از استان‌های هم‌جوار و استان‌های دیگر هستند.پیش از انقلاب، بخش مردم‌شناسی این موزه به عنوان نمایشگاه فعالیت می‌کرد و هر از چند گاهی یکی از اشیای استان‌های مختلف کشور را به نمایش می‌گذاشتند. بعد از انقلاب، این قسمت موزه فقط به آثار مردم‌شناسی استان کردستان اختصاص داده شد.
در سال ۱۳۸۲ «خانه کرد» افتتاح شد و این اشیا به «عمارت آصف وزیری» یا همان «خانه کرد» انتقال پیدا کرد و در حال حاضر تمام فضای موزه سنندج برای نمایش آثار و اشیای باستان‌شناسی و تاریخی به کار می‌رود.
عمارت آصف (خانه کرد)
عمارت آصف یا خانه‌ی آصف وزیری یکی از زیباترین جاهای دیدنی کردستان است که ساخت آن به دوره‌ی صفویه بازمی‌گردد. این عمارت به عنوان نمادی از هویت فرهنگی مردم کرد و گنجینه مردم‌شناسی آن‌ها و موزه است و جزو باارزش‌ترین آثار فرهنگی و تاریخی کردستان به شمار می‌رود که فضای خوبی برای شناخت مردم این دیار فراهم می‌کند.
آصف اعظم ساخت این بنا را در دوره‌ی صفویه شروع کرد و در دوره‌های قاجار و پهلوی بخش‌هایی به آن اضافه شد. همچنین پس از انقلاب نیز ساخت‌وسازهایی انجام شد و کار مرمت نیز پیش رفت. گچ‌بری‌های زیبا، مقرنس و معماری چشم‌نواز این عمارت آن را به یکی از مقصدهای گردشگران در کردستان تبدیل کرده است.
حمام خان، بنایی با معماری خاص
ضلع شمالی بازار بزرگ سنندج، حمام خان واقع شده است که در مجاورت مسجد «داروغه» قرار دارد. این حمام و بازار سنتی سنندج از گذشته تا امروز ارتباط نزدیکی با هم داشته‌اند. این حمام در بافت قدیمی و مرکز شهر سنندج واقع شده است و یکی از بناهای قدیمی باقی‌مانده و جاهای دیدنی سنندج است که در سفر به این شهر باید از آن دیدن کنید.
قدمت این حمام به دوره قاجار برمی‌گردد. روی سنگ‌نوشته‌هایی که در حمام خان وجود دارد، این ساختمان در دوران حاکمیت «امان الله خان» والی کردستان ساخته شده است و در سال ۱۲۲۰، یعنی بیش از صد سال پیش، ساخت آن به پایان رسیده است. از نظر معماری این بنا هم مثل دیگر حمام‌های ایرانی است و از قسمت‌های مختلفی ساخته شده است که می‌توان به سر در ورودی، هشتی، سربینه یا حمام سرد، میان در، بینه یا حمام گرم، خزینه، خلوتی، سرویس‌های بهداشتی و آب‌انبارها اشاره کرد.حمام خان در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد.
عمارت خسروآباد، باشکوه و بی‌نظیر در کردستان
یکی از عمارت‌های باشکوه و بی‌نظیر در سنندج که امروزه یکی از جاهای دیدنی شهر سنندج هم به حساب می‌آید، عمارت خسروآباد است که در بلوار خسروآباد قرار دارد.
این عمارت مرکز حکومت «خاندان اردلان» به ویژه «خسروخان اردلان» بوده است. عمارت خسروآباد دو بخش مهم، یعنی قصر سلطنتی و باغ دارد که هر دو از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. باغ خسروآباد از ۴ خیابان در روبرو و اطراف عمارت و ۴ خندق در طرفین باغ تشکیل شده است که طراحی و جلوه خاصی به آن داده است.عمارت خسروآباد شاخص‌ترین و باشکوه‌ترین بنای استان کردستان است که محل فرمانروایی و حکومت خاندان اردلان بوده است.
عمارت مشیر دیوان، حکومت و زیبایی در کنار هم
یکی دیگر از جاهای دیدنی سنندج، عمارت «مشیر دیوان» است. این ساختمان در محله قدیمی «سرتپوله» شهر سنندج و در خیابان شهدا قرار دارد. این بنا از سازه‌های مشهور دوره قاجار است که فضاهای متعددی دارد.اسلوب معماری ایرانی به ویژه محوطه یک ایوانی، از دوره قاجار به این ساختمان رسیده و ساخت آن را رقم زده است. عمارت مشیر دیوان در دوره قاجار توسط «میرزا یوسف مشیر دیوان» ساخته شده که در آن زمان دیوان مشاور و جانشین حاکم منطقه، «میرزا رضای وزیر کردستانی» بوده است.
اگر بخواهیم از اهمیت این بنا بگوییم، باید به این نکته اشاره کنیم که سالیان سال، محل استانداری کردستان بوده است. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله جاهای دیدنی مشهد را بخوانید. این بنا هفت حیاط دارد که هر کدام از آن‌ها آب‌نمایی مجزا و جداگانه دارند که طرح هر کدام از آن‌ها با هم متفاوت ولی در عین حال با دیگر آب‌نماها مرتبط است.بخش اصلی شامل ساختمان عمارت، ایوان ستون‌دار، تالار، حیاط و آب‌نماهاست. در و پنجره‌های این بنا ترکیب چوب و شیشه‌های رنگی است که اتاق‌ها و نمای ساختمان را تزئین کرده است.
کلیسای سنندج
کلیسای سنندج در دوره قاجار ساخته شده و در سال ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. ساختمان کلیسا در محله قدیمی “آغه زمان” واقع شده که یکی از محله‌های مسیحی‌نشین سنندج است. ورود مسیحیان به این محله داستانی تاریخی دارد. زمانی که در اواخر دوران صفویه و در زمان حکومت شاه عباس دوم، دولت عثمانی اقدام به قتل‌عام مسیحیان عراق کرد، گروهی از کلدانی‌های اهل کرکوک وارد مرزهای ایران شده و در شهر سنندج پناهنده شدند.
یکی از مسیحیان با نام “دودران زمان والیان اردلان” برای این گروه از مسیحیانی که تبعید شده بودند کلیسای ساخت. جالب است بدانید که نوع معماری کلیسای سنندج سبک اصفهانی و تلفیقی از نماسازی سبک بومی است که در آن طاق‌نما و ستون‌های آجری استفاده شده است. نقش گل لوتوس و ترنج نشان می‌دهد که ساخت این بنا توسط استادان سنندجی انجام شده است. کلیسای سنندج قناتی فعال دارد و آب‌نمای زیبایی نیز در داخل حیاط نیز قرار گرفته است.
مسجد دارالاحسان سنندج
“مسجد جامع سنندج” که در بین مردم این شهر به “مسجد دارالاحسان” شناخته می‌شود یکی از ارزشمندترین جاهای دیدنی کردستان است که به‌عنوان قطب مذهبی سنندج نیز شناخته می‌شود. این مسجد که در ضلع شمالی خیابان امام قرار گرفته در سال ۱۲۲۸ هجری یعنی در دوران حکومت “فتحعلی‌شاه قاجار” و به دستور “امان‌الله خان اردلان والی” یکی از بزرگ‌ترین والیان کردستان احداث شد. از روی کتیبه بالای مسجد می‌توان تاریخ شمسی ساخت و سازنده مسجد را به‌خوبی دید که در سال ۱۳۲۱ هجری شمسی توسط اسدالله اردلان ساخته شده است.
مسجد جامع سنندج در اصل روی خرابه‌های مسجد دوران صفویه ساخته شده است. برخی از متون تاریخی حاکی از آن است که حکومت مرکزی ایران تسلط کاملی روی اوضاع کردستان نداشت و “خانه پاشا” که از حاکمان دولت عثمانی بود از کرکوک عراق به کردستان آمد و حاکم وقت کردستان یعنی “علی‌قلی‌خان” را مجبور به ترک کردستان به سمت اصفهان کرد. “خانه پاشا” زمانی‌که در کردستان اقامت داشت عمارت‌های زیادی از جمله مدرسه، مسجد و دو منار بلند احداث کرد.
پس از تمام شدن حکومت خانه پاشا بناهای ساخته شده توسط وی به دست والیان پادشاه صفوی ویران شد. امان‌الله خان یکی از کسانی بود که دو مناره بلند ساخته شده در مسجد دوران صفوی را تخریب کرد. در نتیجه مسجد دوران صفویه به طور کامل از بین رفت. امان الله خان پس از این کار برای ساخت مسجد دارالاحسان سنندج یا مسجد جامع سنندج اقدام کرد.
پل قشلاق، از دوره صفویه و زندیه تا امروز در کردستان
پل قشلاق یکی از جاهای دیدنی سنندج است که در شرق این شهر واقع شده است و قدمت آن به دوره صفویه و زندیه می‌رسد که در بعدها توسط قاجار بازسازی و ترمیم شد. شاه صفی دستور ساخت این پل را داد و «سلیمان خان اردلان» در سال ۱۰۴۶ هجری قمری، آن را در مسیر سنندج به همدان ساخت.
این پل یک خط مستقیم است و حدودا ۷۸ متر طول و ۳ متر پهنا دارد و ۶ دهانه برای آن در نظر گرفته شده است.
قرآن نگل، گنجینه بی‌نظیر سنندج
قرآن نگل یکی از گنجینه‌های ارزشمند استان کردستان است که در روستای نگل و نزدیکی سنندج نگه‌داری می‌شود. این قرآن یکی از باارزش‌ترین نسخه‌های خطی قرآن در جهان است. روستای نگل، روستایی که این قرآن در آن نگه‌داری می‌شود، یکی از زیبایی‌های کردستان و یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان به حساب می‌آید.
داستان پیدا شدن نسخه خطی قرآن نگل بسیار جالب است که احتمالا از شنیدن آن مو بر تنتان سیخ خواهد شد. می‌گویند حدود هزار سال پیش، چوپانی گوسفندانش را برای چرا به دره‌ای می‌برد. در زمانی که گوسفندان مشغول چرا بودند، چوپان مشغول استراحت بوده است و ناگهان گلی زیبا و خوش‌بو و خوش‌رنگ توجه او را جلب می‌کند.
چوپان تلاش می‌کند گل را کاملا سالم از خاک خارج کند. همین کار او باعث شد چاله‌ای در خاک پدیدار شود که در آن صندوقچه‌ای قرار داشته است. چوپان نتوانسته به تنهایی صندوقچه را از خاک خارج کند و بعد از اینکه از اهالی روستای خودش کمک می‌گیرد، صندوقچه از خاک بیرون می‌آید و در آن یکی از ارزشمندترین و زیباترین نسخه‌های خطی قرآن قرار داشته است که بر پوستی مثل پوست آهو و به زبان کوفی نگاشته شده است و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری سنندج تبدیل شده است.
نکته دیگر درباره قرآن نگل این است که بارها دزدیده شده است، اما هر بار پیدا شده و به جایگاه اصلی‌اش، یعنی روستای نگل بازگردانده شده است.
روستای پالنگان، ماسوله‌ای در کردستان
روستای پالنگان یا پلنگان در استان کردستان است و شاید به دلیل موقعیت مکانی‌اش، از جاهای دیدنی سنندج به حساب نیاید. اما با توجه به ساختار فوق‌العاده و طبیعت بی‌همتایش، یکی از جاهایی است که در سفر به کردستان باید سری هم به آن‌جا بزنید. اگر بخواهید از سنندج تا پالنگان بروید، حدودا ۲ ساعت راه است. این روستا در ۸۰۰ متری دره زیبای تنگیور قرار دارد و در واقع در ابتدای اورامان کردستان است.
معماری خانه‌های روستایی پالنگان شما را به وجد می‌آورد. این روستا شما را به یاد ماسوله در استان گیلان می‌اندازد. چرا که پشت بام یک خانه، حیاط خانه بالایی است. نکته جالب این خانه‌ها، سازه آن‌هاست که با چیده شدن سنگ‌ها روی هم ساخته شده است. از طبیعت بکر و فوق‌العاده آن هم نگوییم که دل هر موجود زنده‌ای را می‌لرزاند و هوش و حواس را از آدم می‌گیرد.
اجرای مراسم سنتی، مثل جشن سنتی نوروز، یکی از جذابیت‌های این روستاست. آتش زدن مشعل‌ها و کردی رقصیدن روی خانه‌ها و لب رود تنگیور، همان چیزی است که باید یک بار در عمرتان آن را ببینید و این مردمان نازنین و آداب و رسوم آن‌ها را بهتر بشناسید.
اگر به این روستا سفر کردید، ماهی کبابی (قزل‌آلا) را فراموش نکنید. رستوران‌های کوچکی در نزدیکی و کنار رود سیروان قرار دارند که غذاهای محلی این روستا را سرو می‌کنند. ماهی کبابی با سبزیجات مخصوص آماده می‌شود و آن را داخل تنور کباب می‌کنند. شاید درست کردن آن طول بکشد، اما طعم و مزه آن تا ابد در یادتان خواهد ماند.
عمارت وکیل‌الملک، میراثی ماندگار
یکی از جاهای دیدنی سنندج که قدمت زیادی دارد، عمارت وکیل‌الملک است که در خیابان کشاورز واقع شده است. این بنا، ملک شخصی و همچنین میراث خانواده «وکیل» است که با توجه به تاریخ کردستان، همیشه در مسند قدرت بودند و اداره منطقه را به عهده داشتند. یک ساختمان اصلی در وسط عمارت و قسمت‌های دیگر آن در اطراف ساختمان اصلی قرار دارند.
عمارت وکیل‌الملک سنندج از سه قسمت تشکیل شده است و هر کدام نام جداگانه‌ای دارند: وکیل‌الملک، وکیل‌السلطان و وکیل‌الممالک. در این عمارت مجموعه‌ای از تزئینات معماری قدیمی و تاریخی وجود دارد که کسی نیست از دیدن آن‌ها شگفت‌زده نشوددر این عمارت، حمام خصوصی این خاندان هم وجود دارد که روبروی عمارت اصلی قرار دارد.
پارک دیدگاه، زیبایی چهار فصل در کردستان
به محض ورود به شهر سنندج، پارک دیدگاه یا پارک ملت را می‌بینید و زیبایی آن به حدی دلرباست که دوست دارید پیش از هر کاری به این مجموعه تفریحی بروید و خستگی سفر را در میان درختان سر به فلک کشیده و هوای خوش به در کنید.
پاییزهای این پارک حال و هوای دیگری دارد و رنگ‌های طلایی و نارنجی، دلبر بودن این پارک را دو چندان می‌کند. درختان کهنسال و قدیمی این پارک در کنار سازه‌های جدید مثل محل اسکان مسافران، محل کمپینگ، شهربازی و پیست دوچرخه‌سواری، محلی برای چند ساعت زندگی کردن به دور از هیاهوی شهر و لذت بردن از طبیعت است.
سخن پایانی
شما در این مقاله با جاهای دیدنی کردستان آشنا شدید.همچنین از موقعیت و مسیرهای دسترسی آن آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
برخی از مشهورترین دیدنی های سنندج شامل مسجد جامع سنندج، عمارت آصف‌خان وزیری و عمارت سالار سعید می‌شود.
از سوغات این شهر می‌توان شیرینی کنجدی، بادام سوخته، صمغ، برساق نام برد و صنایع دستی آن گیوه، گلیم و قالی، محصولات چوبی مانند تنبور و نازک کاری روی چوب است.
